به گزارش ایرنا، با وجود اینکه گسترش کمی مطبوعات و نشریه های محلی از شاخص های توسعه یافتگی جوامع به شمار می رود اما اگر کیفیت فدای کمیت شود این نه تنها نقض غرض خواهد بود بلکه هیچ کمکی هم به توسعه یافتگی جامعه نخواهد کرد.
مقایسه تعداد نشریه ها و مطبوعات محلی موجود با جمعیت استان ایلام نشان می دهد به ازای هر 13 هزار نفر جمعیت یک نشریه وجود دارد که با بررسی وضعیت استان های دیگر مشخص می شود ایلام از این لحاظ جایگاه مناسبی دارد اما پرسش اصلی اینجاست که آیا متناسب با این کمیت، نشریه ها و مطبوعات محلی ایلام از حیث کیفیت می توانند با مطبوعات دیگر استان ها رقابت کنند؟
واقعیت اینکه سوای چند نشریه که به معنای واقعی ژورنالیستی (روزنامه نگاری) حرف برای گفتن دارند و چارچوب های حرفه ای را در صفحه آرایی، کادر بندی، چیدمان و محتوای مطالب، نوع و اندازه نوشته، جانمایی و انتخاب عکس و... رعایت می کنند بیشتر نشریه های محلی ایلام هیچ حرفی برای گفتن ندارند.
البته بررسی و آسیب شناسی حوزه نشریه ها و مطبوعات محلی ایلام نیازمند واکاوی بیشتر و دقیق تر است زیرا با توجه به گستردگی و پیچیدگی موضوع، این نوشته نمی تواند و نمی خواهد به طور مشخص و متقن به عوامل ناکارآمدی مطبوعات محلی استان آنچنان که از یک پژوهش علمی انتظار می رود، اشاره کند.
با وجود این، برخی عوامل موثر در این زمینه آن چنان آشکار و مبرهن است که نمی شود از آنها چشم پوشی کرد نبود نیروی دانش آموخته و متخصص در رشته های روزنامه نگاری و علوم ارتباطات، بکارگیری بازاریابان به جای خبرنگاران، ناتوانی مالی گردانندگان (صاحب امتیاز، مدیرمسئول و سردبیر) و فقر دانشی برخی عوامل دست اندرکار از جمله علت های ناکارآمدی و ضعف نشریه های محلی استان در سپهر اجتماعی و فرهنگی ایلام است.
خود دست اندرکاران این حوزه به مشکلات و موانع سد راه نشریه های محلی ایلام نیز وقوف و آگاهی دارند اما چالش ها آنقدر گسترده و ژرف است که نمی توان بدون حمایت های دولتی و انسجام عمل اهالی نشریه و مطبوعات محلی استان آنها را درمان کرد.
رئیس خانه مطبوعات ایلام نداشتن خبرنگاران و روزنامه نگاران حرفه ای و متخصص را از چالش های اصلی فعالیت کیفی نشریه های محلی استان اعلام کرد و گفت: لازمه داشتن نیروی متخصص و حرفه ایی حوزه روزنامه نگاری و خبرنگاری بنیه و توان مالی است که گردانندگان نشریات و مطبوعات استان از این امکان بی بهره اند.
عبدالحمید کرمی اظهار کرد: مشکلات اقتصادی و ناتوانی مالی همچنین باعث شده دست اندرکاران نشریه و مطبوعات محلی ایلام نتوانند نیروهای که به عنوان خبرنگار برای آنان کار می کنند را در دوره ها و کارگاه های آموزشی خبرنگاری و روزنامه نگاری شرکت دهند.
سردبیر هفته نامه پیک ایلام افزود: یکی دیگر از مسائل و موانع سد راه فعالیت هفته ها و مطبوعات محلی این منطقه حمایت نشدن از سوی بخش خصوصی است و باید اقرار کرد استان غیربرخوردار ایلام بخش خصوصی توانمندی هم ندارد.
کرمی ادامه داد: در کنار اینها باید به نبود برنامه های حمایتی و ویژه دولت ها از مطبوعات و نشریه های محلی هم اشاره کرد؛ نگرش دولت ها به مطبوعات بر پایه رویکردها و سیاست های آن دولت تعریف می شود به این معنی که سیاست ها و نگرش ها در هر دولت متفاوت است به عنوان مثال اگر 20 سال پیش دولتی رویکردی حمایتی از مطبوعات داشت دولت بعدی این حمایت ها را قطع کرد.
وی یادآور شد: در سال 94 وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی اعلام کرد که یارانه مطبوعات مناطق غیربرخوردار سه برابر افزایش یافته اما جز یک مرحله آن هم به صورت ناقص، تاکنون خبری از این یارانه نیست، مسئولان نبود منابع و اعتبارهای مالی را عامل پرداخت نشدن این یارانه اعلام کردند که این خود باعث سردگمی متولیان مطبوعات و نشریه های محلی استان شده است.
رئیس خانه مطبوعات ایلام گفت: اگر مشکل مالی طرح سه برابر شدن یارانه مطبوعات مناطق غیربرخوردار رفع شود و طرح به طور کامل اجرا شود این امیدواری وجود دارد که بسیاری از مشکلات و چالش های سد راه مطبوعات و نشریه های محلی مناطق محرومی مانند ایلام رفع شود.
وی صدور مجوزهای بی رویه و غیرکارشناسی نشریه های محلی ایلام از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را از دیگر عوامل ناکارآمدی و ضعف مطبوعات این استان اعلام کرد و افزود: بسیار دیده شده کسانی که توان علمی و اقتصادی ندارند مجوز انتشار نشریه گرفته اند ولی موقع کار و عمل مشخص می شود که راه را اشتباه آمده و پس از چند صباحی خاموش شده و به حاشیه می روند.
سردبیر هفته نامه پیک ایلام ادامه داد: این افراد چون توان اقتصادی و دانش گردانندن نشریه را ندارند و هیچ خبری هم از کمک و حمایت های دولتی نیست با همان شتابی که آمده اند از صحنه محو می شوند برخی دیگر هم که نگرش بنگاهی و مالی به اداره نشریه و مطبوعه دارند اینها نیز راه را اشتباه آمده و وقتی می بینند همه جای کار مشکل دارد زود پشیمان شده و صحنه مطبوعات و نشریات را برای همیشه ترک می کنند.
کرمی تاکید کرد: همین آمدن و رفتن ها و ورود و خروج ها، بزرگ ترین آسیب ها را بر مطبوعات محلی وارد می کند که به صورت پیوسته و منظم در عرصه رسانه ای استان فعالیت می کنند، چون جای خالی مطبوعات کنار کشیده را باید نشریات فعال کامل کنند و این فشار و آسیبی است که متوجه نشریات پرکار و فعال می شود!
فرشته سنجیده از فعالان رسانه و مطبوعات محلی ایلام نیز می گوید: نخستین ضعف حوزه رسانه ای و مطبوعات استان نگاه مسئولان ایلام در مواجهه و برخورد با رسانه و مطبوعات است که حاضر به کنار گذاشتن محافظه کاری نیستند در حالیکه دانستن حق مردم است و خبرنگاران باید داور رسانه ای بین مسئولان و مردم باشند.
وی ادامه داد: بی مهری و تبعیض در بین رسانه ها و مطبوعات استان از سوی مسئولان خود آفتی بزرگ به شمار می رود، برخی نیز بر حسب اجبار نه از روی درک و نیاز واقعیت رسانه ای اقدام به گشودن در اتاق خود به روی خبرنگاران و اصحاب رسانه می کنند تا اخبارشان منتشر شود در واقع کار ما خبرنگاران ایلامی از نگاه این مدیران میرزابنویسی است.
رئیس پیشین اداره روابط عمومی و تشریفات استانداری ایلام در دولت دهم افزود: دومین ضعف و مشکل نشریات محلی و رسانه ای استان بی توجهی به مقوله آموزش فعالان این بخش از سوی استادان و مدرسان مطرح کشوری در حوزه روزنامه نگاری و علوم ارتباطات است و این موضوع باعث شده که خبرنگاران یک نوع راحت طلبی را انتخاب کنند و کمتر دنبال افزایش سطح اگاهی و تحقیق و مطالعه بروند و تنها به متون فضای مجازی از طریق کپی کردن اقدام بسنده کنند که این وضع یعنی مرگ تدریجی دانش اندوزی و کسب علم.
وی گفت: سومین ضعف در حوزه مطبوعات و رسانه استان حاضر نشدن پیشکسوتان این عرصه در نشست ها و برنامه های خبری است، نبود تجربه و دسترسی نداشتن خبرنگاران جوان از تجربه های این بزرگان خود مانعی بزرگ در راه رسیدن به اهداف والا و کارهای کیفی روزنامه نگاری است افرادی که سال های سال در این عرصه قلم زده و به قولی موی سپید کردند چرا باید به جای در متن قرار گرفتن در حاشیه باشند؟
این فعال مطبوعاتی و رسانه ای ایلام چهارمین ضعف حوزه مطبوعات محلی و رسانه ای استان را نبود استقلال مالی یا به نوعی وابستگی به رپرتاژ و آگهی های دستگاه های دولتی دانست و افزود: همین موضوع ناتوانی مالی دست اندرکاران نشریات محلی و خبرنگاران باعث از بین رفتن انگیزه و نرفتن به سمت سوژه های است که افکار عمومی از اهالی این حوزه مطالبه می کند و ما به عنوان نمایندگان افکار عمومی باید پاسخگوی آنان باشیم
رضا رستمی سردبیر هفته نامه مانشت ایلام از نشریه های قدیمی و منظم در انتشار می گوید: مفاد ماده 16 قانون مطبوعات که مضمون آن در مورد برخورد وزارت ارشاد با نشریاتی است که به طور منظم چاپ و در اختیار مردم قرار نگرفته در استان ایلام به صورت دقیق و درست اجرا نمی شود.
وی افزود: در بسیاری از مواقع دیده شده نشریه ای که باید به صورت دو هفته نامه انتشار می یافت حتی به صورت ماهنامه هم منتشر نمی شود و این معظلی است که باید اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان برای آن چاره اندیشی کند.
سردبیر نشریه مانشت ایلام ادامه داد: قانون تجمیع آگهی های دولتی که مصوبه شورای اداری استان است، به صورت عادلانه و نسبت درست بین نشریات محلی ایلام توزیع نمی شود یکی از مشکلات در این زمینه مربوط به رقم آگهی است یعنی اینکه اداره کل ارشاد استان فقط آگهی ها را بر اساس تعداد بین نشریات محلی توزیع می کند و هیچ توجهی به رقم و هزینه درج ندارد.
رستمی اظهار کرد: با این رویه خیلی موارد بوده نشریه ای در ماه پنج آگهی چاپ کرده و 30 میلیون ریال حق انتشار گرفته و نشریه دیگر هم با پنج آگهی 10 میلیون ریال حق انتشار گرفته است.
وی یاداور شد: به باورم این رویه نادرست و ناعادلانه باید منسوخ شود و رویکردی که نزدیک به عدالت است و همه نشریات و مطبوعات محلی استان در آن یکسان دیده می شوند، جایگزین شود.
کارشناس مسئول امور مطبوعات و تبلیغات اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی ایلام گفت: این استان اکنون 47 نشریه شامل 16 هفته نامه، 10 دو هفته نامه، 9 ماهنامه، 7 فصلنامه و 3 دو فصلنامه و 2 روزنامه دارد.
یونس قیطانی اظهار کرد: 2 روزنامه ای که برای انتشار در گستره استانی مجوز گرفته اند به سبب نبود منابع مالی، اقتصادی و نداشتن نیروی انسانی تاکنون موفق به انتشار روزانه نشده اند.
وی ادامه داد: همچنین به علت بی نظمی در چاپ و انتشار بر اساس دوره مصوب در پروانه نشریه های فجر امید، کوشک، پیام ایلام، مهر ایلام، انعکاس، آوای زاگرس و میمک در گستره این استان از سوی هیات نظارت بر مطبوعات مشمول ماده 16 قرار گرفته و پروانه آنها تعلیق شده است.
مسئول مطبوعات و تبلیغات اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی ایلام افزود: برابر رتبه بندی کارگروه رتبه بندی نشریات در معاونت مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پس از اعلام رتبه بندی نشریات استان، یارانه نقدی به صورت سه ماه یک بار پرداخت می شود.
قیطانی یادآور شد: تمام امور مربوط به نام نویسی مجوزها، بانک اطلاعاتی خبرنگاران، تغییرات پروانه پروانه ای نشریات، اعلام وصول نشریات، امور آگهی ها، مستندسازی آثار خبرنگاران و... از سال 93 از طریق سامانه جامعه رسانه های کشور به نشانی www.e-rasaneh.ir انجام می شود.
وی گفت: در هماهنگی با دفتر مطالعات و برنامه ریزی رسانه ها و با حضور اساتید برجسته کشوری دوره های آموزشی مانند روزنامه نگاری، خبر نویسی، سرمقاله و یادداشت، آموزش روزنامه نگاری، مدیریت پایگاه های فضای مجازی، صفحه آرایی و... برای خبرنگاران و اهالی مطبوعات و رسانه های استان از سوی خانه مطبوعات ایلام برگزار شده که امسال نیز ادامه دارد.
گزارش از: جلال اسکندری