ارتفاعات قلاویزان یادآور عملیات‌هایی از جمله «کربلای 1 » است که بعد از چهار بار دست به دست شدن شهر مهران منجر به آزادسازی آن شد و قلب امام را شاد کرد.

به گزارش خبرنگار ایسنا، «نقطه ایثار» واقع در ارتفاعات «قلاویزان» مکان کوچکی در بین هزاران منطقه جنگی و خاطرات دفاع مقدس در کشور است که شاهد ایثارگری‌های رزمندگان دفاع مقدس بوده است و در این منطقه نیز هرگاه در متن ماندگار سرزمین سینه سرخان عاشق قرار بگیریم، وسعت روح و روانمان سرشار از عطر دل‌انگیز عشق ایثار می‌شود.

در نقطه ایثار که در هشت کیلومتری شهر مهران واقع است می‌توان دشت‌های بزرگ مهران را دید که روزگاری شاهد نبردهای مهم دفاع مقدس بودند. در بدو ورود به این قطعه بهشت عکس و نام عزیزانی نوشته شده است که در این نقطه در نبردی نابرابر رخت شهادت پوشیده‌اند.

ارتفاعات قلاویزان که در جنوب غربی شهر مهران واقع شده است. منطقه‌ای ناهموار و شبه کوهستانی است که پس از کوه " چکه موسی" ، با طول تقریبی 22 کیلومتر در امتداد یال‌های دامنه غربی «کبیرکوه» از سمت شرق به غرب کشیده شده است.

بلندترین نقطه قلاویزان قله 265 است که در خاک ایران قرار دارد. در خاک عراق نیز قله 223 در نزدیکی فرو رفتگی خط مرزی جنوب مهران ( شیارمیگ سوخته) واقع شده است. سایر بلندی‌های مهم قلاویزان «تپه‌های 254 ، 244 ، 249 ، 225 و 175 » هستند که به صورت نواری هلالی شکل از جنوب شرق تا جنوب غرب مهران گسترش یافته‌اند.

این منطقه با وجود پستی و بلندی‌های تپه ماهوری شکل، از موقعیت مهم نظامی برخوردار است به طوری که با استقرار بر روی بلندی‌های اصلی آن، کیلومترها دشت، آبادی و شهرهای پیرامونی مانند مهران،زرباطیه و بدره عراق در سیطره دید قرار می‌گیرد. دشمن در زمان اشغال مهران با ایجاد میادین مین، سیم خاردار و کانال در دامنه شمالی ارتفاعات قلاویزان شرایط سختی را در نفوذ به مواضع خود به وجود آورده بود. در «عملیات والفجر3 » این محدوده در محور عملیاتی «قرارگاه فتح 2 » قرار داشت و نیروهای لشکر 41 ثارالله (ع) كرمان برای نفوذ به مواضع دشمن و دستیابی به قلاویزان تلاش گسترده‌ای انجام دادند اما به دلیل عمق و پیچیدگی موانع، این امکان فراهم نشد و پیکرهاي بسیاری از شهدا تا زمان عملیات کربلای 1 در این محور باقی ماند و هم اکنون بقایای موانع دشمن در این منطقه همه ساله مورد بازدید زائران آثار دفاع مقدس قرار می‌گیرد.

«عمليات والفجر 3»

سلسله نبردهای بزرگ سال دوم جنگ تحمیلی با پیروزی‌های پی در پی رزمندگان منجر به فتح خرمشهر شد اما پس از آن با پدافند مستحکم عراق ، سایر عملیات‌ها نتایج تاثیرگذاری را به بار نمی‌آورد و وضعیت رکود بر جبهه‌ها حاکم شده بود. در این شرایط دستیابی به پیروزی تضمین شده و وارد آمدن تلفات و خسارات سنگین به دشمن می‌توانست وضعیت موجود را دگرگون سازد. بر این اساس فرماندهان نظامی با بررسی همه جانبه خطوط مختلف جبهه‌های نبرد، منطقه عمومی مهران را برای انجام عملیات برگزیدند.

اهداف پیش‌بینی شده برای عملیات والفجر 3 عبارت بودند از ایجاد بستر مناسب برای طراحی نبردی بزرگ از طریق گرفتن جناح از دشمن، تحمیل خطوط پدافندی گسترده به دشمن با استقرار نیروهای خودی بر ارتفاعات، کاهش تمرکز پدافندی و نیرویی دشمن در منطقه جنوب شرقی عراق، انهدام نیرو و تجهیزات دشمن، تامین محور ارتباطی ایلام – مهران – دهلران و خارج کردن شهر مهران از زیر دید و تیر دشمن و آزادسازی روستاهای اطراف آن.

موقعیت جغرافیایی عملیات والفجر 3

میدان نبرد والفجر 3 از شمال به ارتفاعات «کولگ» و از جنوب به ارتفاعات قلاویزان محدود می‌شد که علاوه بر شهر مهران، روستاهای اطراف و پاسگاه‌های مرزی، رودخانه‌های «کنجانچم» و «گاوی»،«دشت مهران»، «تپه‌های کله قندی»، «343 » و «غلامی» را در برمی‌گرفت.

ارتش عراق برای تامین امنیت یگان‌های خود و پدافند مطمئن، حجم وسیعی از موانع مصنوعی شامل میادین مین متنوع، سیم‌های خاردار در اشکال مختلف، کانال‌هاي ضدنفر و ضدتانک و سنگرهای کمین ایجاد کرده بود. این حجم موانع در محور قلاویزان عمق و گستردگی بیشتری داشت به طوری که در محور مهران – بهرام آباد و رودخانه کنجانچم حداکثر عمق موانع 370 متر بود اما در محور قلاویزان عمق موانع به بیش از 600 متر می‌رسید.

عملیات کربلای 1

پس از عبور موفق رزمندگان اسلام از اروندرود و تصرف شهر بندری فاو، ابتکار عمل و برتری نظامی ایران آشکار شد. ارتش عراق برای مقابله با این وضعیت، اقدام به اجرای سلسله تک‌های موضعی در سراسر جبهه‌ها با عنوان استراتژي «دفاع متحرك» كرد.

وضعیت نامساعد خطوط پدافندی ایران در مهران و موقعیت برتر عراق با استقرار بر روی قلاویزان سبب شد تا دشمن با استفاده از غفلت یگان‌های پدافند کننده خودی، شهر مرزی مهران را در روزهای پایانی اردیبهشت سال 1365 اشغال كند. پس از اشغال مهران، ارتش عراق خود را برای «تک» (حمله) در مناطق دیگر آماده می‌كرد و احتمال می‌رفت سومار و قصرشیرین نیز توسط دشمن سقوط کند.

در این شرایط نبرد کربلای 1 با هدف آزادسازی شهر مهران و دستیابی به مرز در قلاویزان به منظور خنثی كردن تلاش‌های دشمن طراحی و اجرا شد.

موقعیت جغرافیایی عملیات کربلای 1

میدان نبرد «کربلای 1 » از همان ویژگی‌های طبیعی میدان نبرد والفجر 3 برخوردار بود با این تفاوت که دامنه گسترش دشمن از شمال تا تپه‌های «نمه کلان بو کوچک و رضا آباد» و از جنوب تا شیارهای شرقی مهران می‌رسید. علاوه بر این، دشمن با توسعه موانع در دشت، عمق و گستردگی آن را در منطقه اشغالی افزوده بود. به طوری که با تخریب مناطق مسکونی و تجاری شهر مهران، موانع و مواضع جدیدی شامل خاکریزهای پدافندی،کانال‌های ضدنفر و ضدتانک، میدان‌هاي متنوع مین و سیم خاردار، سنگرهای حفره روباهی و سنگرهای کمین پوششی ایجاد کرده بود و با تلاش شبانه روزی یگان‌های مهندسی رزمی خود هر روز بر وسعت و استحکام آنها می‌افزود.

یادمان نقطه ایثار در منطقه عملیاتی قلاویزان در مهران ما را به یاد 70 شهید تفحص شده در این نقطه می‌اندازد که در حال حاضر یکی از یادمان‌هایی است که توسط کاروان‌های راهیان نور مورد بازدید قرار می‌گیرد.