معرفی شهرستان ملکشاهی

شهرستان ملکشاهی یکی از شهرستان‌های استان ایلام در غرب ایران است. مرکز این شهرستان شهر ارکواز می‌باشد. مردم این شهرستان عموماً شیعه هستند که به گویش کردی ایلامیو لهجه ملکشاهی سخن می‌گویند. مردم این شهرستان از ایل ملکشاهی هستند. براساس سرشماری سال ۱۹۴۰ میلادی، بیش از هفت هزار و پانصد خانوار که جمعیت آنان به بیش از پنجاه هزار تن می‌رسید در ایل ملکشاهی زندگی می‌نمودندکه اکثر این مردم به دلیل نبود فرصت های شغلی مناسب به نقاط مختلف استان ایلام و استان‌های دیگر مهاجرت نموده‌اند. شغل مردم این شهرستان دامپروری و کشاورزی است و این شهرستان از نظر ورزشی، اجتماعی و اقتصادی در استان ایلام نقش تعیین کننده‌ای دارد. مردم شهرستان ملکشاهی از اوایل جنگ ایران و عراق تا پایان آن از مرزهای میهن دفاع نمودند، به همین مناسبت بنای یادمانی در گرامیداشت آخرین دفاع مردم شهرستان ملکشاهی در منطقه ترشابه برپا شده است. زبان مردم ملکشاهی کردی از زیر شاخهٔ کردی جنوبی است. این زبان یکی از اصیل‌ترین زبان‌های کردی محسوب می‌شود. در بسیاری از واژه‌های رایج در این زبان می‌توان واژه‌های گویش پهلوی اشکانی و پهلوی ساسانی را مشاهده نمود.

شهرستان ملکشاهی در دامنه کبیرکوه قرار گرفته است و در سه هزار سال قبل از میلاد به عنوان (ورهشی) در کتیبه‌های آشوری واقع در سر چشمه رودخانه زیبا ی گُل گُل در بخش گچی ذکر شده است.

وجه تسمیه

همان‌طور که از نام ایل ملکشاهی بر می‌آید، این ایل نام خود را از سلطان ملکشاه سلجوقی گرفته است. امیر ملکشاه شخصی از نبایر سلطان ملکشاه جمع کثیری بر سر رایت خود جمع نموده سی و دو قلعه و شانزده ناحیه که بالفعل در تصرف حکام چمشگزک بود تسخیر نمود (از قلعه کماخ در دیاربکر ترکیه تا قلعه سلجوق درشهرستان ملکشاهی استان ایلام) و عشیرت ایشان را به نام جد آنها سلطان ملکشاه، ایل ملکشاهی خواندند.

زبان و گویش

زبان مردم ملکشاهی کردی جنوبی و لهجه ملکشاهی است. علیرضا اسدی در کتاب خود چنین می‌آورد: «از مقایسه واژگان ایرانی میانه (پهلوی اشکانی و پهلوی ساسانی) با واژگان کردی ایلامی [ملکشاهی] به این نتیجه می‌توان رسید که بسیاری از واژگان پهلوی اشکانی و ساسانی با این واژگان کردی هم ریشه‌اند. این هم آوایی در بسیاری از افعال، مفاهیم سیاسی، دینی، اجتماعی، مشاغل، اسامی خاص، اسامی عام و حتی اصطلاحات عامیانه دیده می‌شود». مردمان ایل شوهان مهران نیز به زبان لری شوهانی تکلم می‌کنند.