درد دلهای کاربران
نمایش همه مواردعدالت از دیدگاه امام خمینی(ره)
علی جعفری داجیوندی
عدالت از دیدگاه امام خمینی(ره)
یکی از مفاهیمی که سابقه ای طولانی در زندگی بشر داشته و تغیرات سیاسی، اجتماعی مختلف درطول تاریخ نتوانسته ارزش آن را از بین ببرد مفهوم عدالت می باشد.
امام خمینی( ره) بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران دراندیشه های اجتماعی خود بحث های مفصلی درباره عدالت ومفهوم آن ارائه می نماید. با نگاهی به آثار امام خمینی (ره) و کثرت کاربرد واژه عدل و مشتقات آن می توان به راحتی به اهمیت عدا لت اجتماعی از منظر ایشان پی برد. در صحیفه امام که مجموعه بیانات و سخنرانی های امام (ره) می باشد ؛ واژه عدالت اجتماعی ۴۷۱ بار، واژه عدل ۳۸۱ بار ، واژه عادل ۱۷۳ مورد و ۱۵ مورد واژه قسط آمده است. امام(ره) نیز دروصیت نامهاش ۶بارمفهوم عدالت اجتماعی را بکار برده اند.
از نگاه امام خمینی(ره) عدالت، معنا و مفاهیم گوناگونی دارد:
۱)عدالت به معنای قائل نشدن امیتاز برای قشرهای خاص مگر به امتیازات انسانی که خود آنها را دارند.
۲)عدالت به معنای اینکه طبقات بالا به طبقات پایین ظلم نکنند.
۳)عدالت به معنای قیام انسان ها به قسط که به معنای رفع ستمگری ها و چپاول گری هاست.
۴)عدالت یعنی رفع ایادی ظالمانه و تامین استقلال و آزادی، تعدیل ثروت به طور عاقلانه و قابل عمل و عینیت در اسلام.
۵)عدالت یعنی حد وسط بین افراط و تفریط که آن از امهات فضایل اخلاقیه است.
امام خمینی (ره) قبل و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی همیشه بر حکومتی نظر داشت که عدالت محور و اساس آن باشد و بر تساوی همگان در برابر قانون تاکید داشتند. اگر در جامعه تساوی در برابر قوانین وجود داشته باشد و جایی برای تبعیض و دوگانگی باقی نمانده باشد و همه اقشار جامعه به حقوق خود رسیده باشند از دید امام (ره) می توان آن جامعه را متصف به عدالت دانست. از نظر امام خمینی( ره) ، عدالت منحصر به قوه قضایئه یا افراد خاصی نیست بلکه به تمامی نهادهای اجتماعی مربوط می شود ایشان در یکی از بندهای فرمان هشت ماده ای خود می فرمایند: «باید در سایه احکام عدل اسلامی جان، مال و حیثیت مردم در امان باشند وعمل به عدل اسلام منحصر به قوه قضایئه و متعلقات آن نیست بلکه سایر ارگان های نظام جمهوری اسلامی ایران از مجلس ، دولت و متعلقات آن گرفته تا قوای نظامی، انتظامی، سپاه پاسدران و دیگر متصدیان امور نیز باید به طور جدی به این واژه و عدل توجه جدی کنند.
امام خمینی برای اجرای عدالت در جمهوری اسلامی ایران دائماً توصیه ها و بیانات ارزشمندی به مسولین نظام داشته اند:
۱)عدالت را اجرا کنید، عدالت را برای دیگران نخواهید، خودتان هم بخواهید، در رفتار و گفتار عدالت داشته باشید، تشریفات را کم کنید و خدمتگذار این ملت باشید.
۲)توجه داشته باشید رئیس جمهور و وکلاء مردم در مجلس از طبقه ای باشند که محرومیت و مظلومیت مستضعفان و محرومان جامعه را لمس نموده در فکر رفاه آنان باشند نه از سرمایه داران و زمین خواران و صدرنشینان مرفه و غرق در لذات وشهوات که تلخی محرومیت و رنج گرسنگان و پا برهنگان را نمی توانند بفهمند.
امام (ره)در رابطه با احترام و توجه به افراد خاصی که دارای امتیازات اشرافی و غیره هستند می فرمایند: در اسلام هیچ امتیازی بین اشخاص غنی و فقیر، اشخاص سیاه و سفید و گروههای مختلف شیعه و سنی، عرب و عجم ، ترک و غیر ترک به هیچ وجه نیست .دولت در حکومت اسلامی در خدمت ملت باید باشد چنانکه زمانی اگر نخست وزیر ظلم کرد و مردم در دادگاه از او شکایت کردند باید وی در دادگاه حاضر و جوابگو باشد و اگر جرمش ثابت شد باید به سزای اعمالش برسد.این نیست که در اسلام بین نخست وزیر و غیر نخست وزیر فرق وجود داشته باشد و برای طبقه بالا یک جایگاه خاصی قائل باشد.امام(ره) تقسیم عادلانه قدرت بین طبقات مختلف ،توزیع عادلانه ثروت بین اقشار گوناگون و اعطای اعتبار، منزلت و موقعیت اجتماعی به اصناف توده ها سبب پایداری و استحکام بنیه وجودی جامعه می داند. هم چنین ایشان می فرمایند : در جامعه ای که عدالت اجتماعی اجرا گردد و همه افراد دارای آرای مساوی و از خدمات عمومی یکسانی استفاده کنند و پایگاه اجتماعی افراد انتصابی وارثی نباشد بلکه بر اساس میزان وارستگی و شایستگی باشد طبعاً الفت و انس در بین افراد آن جامعه برقرار و همه افراد مسئول و سهیم در سرنوشت جامعه شان می شوند در نتیجه جامعه رو به کمال و ترقی خواهد نهاد. مخلص کلام این که، انشالله مسئولین نظام جمهوری اسلامی ایران همیشه و در همه حال به توصیه ها و بیانات ارزشمند و گرانبهای امام خمینی (ره) در رابطه با عدالت، برابری، قانون مداری، شایسته سالاری وتوجه به حقوق اقوام و مذاهب توجه ویژه ای داشته باشند.